افسردگی، واژه‌ای سیاه رنگ که در عصر ما بیشتر افراد به آن مبتلا هستند، این بیماری روحی بر اثر اتفاقات گوناگونی پدید می‌آید که یا از تنهایی و طرد شدگی نشات گرفته است و یا از بی هدفی و یکنواختی زندگی، به گونه‌ای که شادابی و طراوت را از فرد می‌گیردت و او را به سیاهی و تنهایی سوق می‌دهد. اما واقعا افسردگی چیست؟
افسردگی بیماری بسیار شایع عصر ماست و در تمامی جهان روندی فزاینده دارد. این در حالی است که حدود نیمی از مبتلایان به افسردگی یا از بیماری خود بی خبرند یا بیماری آنها چیزی دیگر تشخیص داده شده است.
افسردگی یک بیماری اختصاصی نیست بلکه در تمام سنین و همه نژادها، هم در زنان و هم در مردان ظاهر می‌شود. افسردگی بیماری ساده‌ای نیست بلکه انواع گوناگون دارد به طوری که در بعضی افراد به صورت‌هایی ظاهر می‌شود که ما عموماً آنها را افسردگی نمی‌شناسیم. افسردگی پس از آنکه درمان شد غالباً باز می‌گردد.
افسردگی مسائل گوناگونی به همراه دارد. غیر از مسائل پزشکی و اندوه که بسیار شایع است، فرد مبتلا به افسردگی خود را در کار‌ها مورد تبعیض و از نظر اجتماعی مطرود و حتی منفور خانواده خودش می‌بیند. گاهی انزوای همراه افسردگی، بیمارانی را که وضعی درمان پذیر دارند به دوری از مردم یا به سوی مرگ سوق می‌دهد. درباره افسردگی خبر‌های خوشی نیز وجود دارد:بیشتر انواع افسردگی قابل درمان اند.
Depression که غالباً افسردگی بالینی، اختلالات خلق و خوی یا اختلالات عاطفی نامیده می‌شود، بیمار را دچار آشفتگی اندیشه، آشفتگی عاطفی، تغییر رفتار و بیماری‌های جسمانی می‌کند.
افسردگی بالینی، از دیدگاه عملکرد‌های اجتماعی بیش از دیگر بیماری‌های مزمن، بیمار را ناتوان می‌کند. افسردگی کبیر بیش از بیماری‌های مزمن ششی، التهاب مفصل و دیابت، ناتوان کننده است.
افسردگی یک نشانگان (Syndrom) یعنی مجموعه‌ای از علامات مرضی (Symptoms) مختلف است.
ملاک‌های تشخیص افسردگی عبارت اند از:
افسرده بودن خلق و خوی در بیشتر روزها، تقریباً هر روز.
کاهش آشکار علاقه یا میل به هر نوع فعالیت در زندگی.
کاهش یا افزایش قابل توجه وزن بر اثر کاهش یا افزایش اشتهای غذا خوردن.
بی خوابی یا پرخوابی در غالب شب ها.
افزایش یا کاهش اعمال روانی حرکتی یا فعالیت‌های ذهنی.
خستگی یا کاهش انرژی.
احساس بی ارزشی یا گناهکار بودن.
کاهش توان اندیشیدن یا تمرکز ذهن و تصمیم گیری.
اندیشیدن به مرگ (نه ترسیدن از آن) و به خودکشی، بدون داشتن طرحی برای آن، یا اقدام به خودکشی با طرحی از پیش ریخته.
داشتن حداقل پنج علامت یاد شده برای ابتلا به افسردگی کبیر کافی است. ولی علامات مرضی یک و دو باید جزء آن علامت باشند. افسردگی نمی‌تواند واکنش معمولی مرگ یک عزیز باشد. همه افراد مبتلا به افسردگی تمام علامات مرضی این بیماری را ندارند و شدت علامات مرضی در افراد مختلف متفاوت است.
معرفی انواع افسردگی
افسردگی اقسام گوناگون دارد، شایع‌ترین آن افسردگی بزرگ است که فرد مبتلا به آن گاهی شاد و خوشدل و موقتاً فعال می‌شود. نوعی از افسردگی کبیر به افسردگی مالیخولیایی موسوم است که بیمار هیچ گاه از چیزی دلخوش نمی‌شود در حدود ۱۵ درصد مبتلایان به افسردگی کبیر دچار افسردگی اوهام اند که معمولاً با خلق و خوی اندوهگین همراه است. مثلاً خود را گناهکار و غیر قابل بخشش تصور می‌کنند. در حدود ۱۵ در صد مبتلایان به افسردگی کبیر نیز دچار روان پریشی می‌شوند.
نوع دیگری از افسردگی وجود دارد به نام "افسردگی غیرمعمول" که بر خلاف اسمش شایع است. علامات مرضی آن عکس علامات مرضی افسردگی معمولی است که مبتلایان کم می‌خوابند و کم می‌خورند. مبتلایان به افسردگی غیر معمول زیاد می‌خوابند و زیاد می‌خورند و به سرعت اضافه وزن پیدا می‌کنند. به قول یکی از متخصصان برجسته بیماری افسردگی (دونالد کلاین)، افسردگی غیر معمول، "مزمن" است نه" دوره ای"؛ از بلوغ آغاز می‌شود و بیماران نسبت به همه امور کم توجه‌اند.
نوع دیگر افسردگی، روان رنجوری است که عموماً حدود دو سال طول می‌کشد و علامات مرضی آن خفیف‌تر از افسردگی کبیر است، ولی همواره احساس ناراحتی می‌کنند.
شیوع افسردگی در قرن بیستم به خصوص بعد از دو جنگ جهانی بیشتر شده است، علت آن را مصرف دارو و الکل، افزایش استرس و کاهش اشتغال گفته‌اند؛ علت دیگر افزایش افسردگی تغییرات اساسی اجتماعی است. گروهی از روان شناسان بر این باورند که جامعه کنونی، کانونی ناسالم در درون افراد به وجود آورده و آنها را بیش از اندازه به رضایت خاطر و شکست‌های شخصی وابسته کرده است.
آنچه گفته شد جنبه نظری دارد، ولی بعضی از پژوهشگران درباره جنبه علمی علت‌ها اظهار نظر کرده اند. بر اساس پژوهش‌های آنها، تلویزیون " منشاء عمده افسردگی است"Paul Kottl روان پزشک مرکز پزشکی پنسیلوانیا کشف کرده است که " ارتباط تنگانگی بین دسترسی مداوم کودکان به تلویزیون و افسردگی کبیر در ۲۴ سالگی وجود دارد. "Kottl می‌نویسد:
" اثرات اجتماعی برنامه‌های چند ساعته تلویزیونی، باید از دلایل شروع زودرس افسردگی کبیر در نوجوانان به حساب آید، هزاران ساعت تماشای تلویزیون، کودکان ما را در معرض خشونت‌های ابلهانه مکرر قرار می‌دهد و آنها را هر چه بیشتر از تماس‌های اجتماعی با همسالان و خانواده دور می‌کند. "
افسردگی کبیر بیشتر در دهه‌های سوم و چهارم زندگی ظاهر می‌گردد و در غالب افراد بین شش ماه تا یک سال، حتی بدون درمان رفع می‌شود؛ ولی اگر درمان شود بعد از چند هفته از بین می‌رود. بازگشت افسردگی در بیش از نیمی از افراد ظرف دو سال بعد از رویداد نخستین رخ می‌دهد. خطر افسردگی با تعداد بازگشت‌ها افزایش می‌یابد. بدین معنی که بعد از دو بازگشت، هفتاد در صد و بعد از سه بازگشت به نود درصد می‌رسد.
عوامل زیر خطر بازگشت افسردگی را افزایش می‌دهند
اگر نخستین افسردگی پیش از بیست سالگی رخ داده باشد و سابقه خانوادگی موجود باشد.
اگرنخستین افسردگی شدید باشد و دیر به درمان اقدام شده باشد؛
اگر بیماری روانی دیگری نیز وجود داشته باشد.
اگر فرد نسبت به استرس‌ها یا دیگر عوامل اجتماعی آسیب پذیرتر باشد.
اگر فرد از افسردگی قبلی کاملاً بهبود نیافته باشد؛
گر افسردگی در اواخر عمر رخ داده باشد
علائم جسمی و فیزیکی افسردگی و اضطراب
افسردگی می‌تواند باعث بروز علایم جسمی (فیزیکی) نیز شود.
افراد افسرده اغلب به این نتیجه می‌رسند که آنها دارای یک بیماری جسمی هستند، زیرا احساس خستگی زیاد و درد دارند.
افسردگی چه مشکلات جسمی ایجاد می‌کند
افسردگی بیماری است که ممکن است در هر سنی برای یک فرد ایجاد شود. افسردگی علائم روحی و جسمی خاصی دارد که بروز هریک از این علائم بر کیفیت زندگی او تاثیر میگذارد.
این که گه گاه احساس ناراحتی کنیم، طبیعی است، اما افسرده بودن یک چیز کاملا متفاوت است. افسردگی می‌تواند علائم گوناگونی داشته باشد که هم روحی است و هم جسمی. این علائم و عوارض، زندگی روزمره‌ی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
آن‌هایی که افسردگی دارند، احساس اندوه، ناامیدی و تنهایی کرده و معمولا علاقه و تمایل خود را به چیز‌هایی که زمانی برای شان لذت بخش بوده از دست می‌دهند. تمام این احساسات می‌توانند در توانایی فرد برای عملکرد مناسب مداخله کرده و اثری وحشتناک بر کیفیت زندگی او بگذارند.
هر چند خیلی از افراد نسبت به علائم روحی افسردگی آگاهی دارند، اما علائم جسمی مربوط به افسردگی اغلب نادیده گرفته می‌شود، چون ظاهرا ارتباطی دیده نمی‌شود. برای فهم و درک افسردگی باید از علائم جسمی آن نیز مطلع باشید تا به موقع آن را تشخیص داده و به دنبال درمان بروید.
۸ نشانه جسمی افسردگی
۱. افزایش یا کاهش وزن
افسردگی، روی هورمون‌های تنظیم کننده‌ی اشتها اثر گذاشته و باعث می‌شود میل داشته باشید بیشتر یا کمتر از حد معمول غذا بخورید. همچنین مشکلات خواب ِ. مربوط به افسردگی هم می‌تواند مشکل اشتها را تشدید کند، چون کمبود خواب هم هورمون‌های گرسنگی و سیری را مختل می‌کند.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۸ در نشریه روانشناسی سلامت منتشر شد گزارش می‌دهد که افراد افسرده، به میزان زیادی در معرض ابتلا به چاقی هستند. این یافته ها، نتیجه‌ی مرور و بررسی اطلاعات جمع آوری شده از ۱۶ مطالعه هستند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید، تغییرات نسبتا ناگهانی در وزن داشته است، لازم است به پزشک مراجعه کرده تا احتمال افسردگی بررسی شود.
۲. احساس درد
گاهی درد عضله یا مفصل می‌تواند نشاندهنده‌ی افسردگی باشد. وقتی شما احساسات خود را درون تان نگه می‌دارید، این احساسات نهایتا به شکل درد‌های جسمی بروز خواهند کرد. فرقی نمی‌کند سردرد باشد یا کمردرد، هیجانات و احساسات سرکوب شده می‌توانند درد‌های جسمی را تشدید کنند.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ انجام شده و در PLOS ONE منتشر شد دریافت بیمارانی که افسردگی دارند یا افسردگی شان درمان شده یا دچار اختلال اضطراب هستند و همچنین آن‌هایی که علائم شدیدتری دارند، در مقایسه با آن‌هایی که افسردگی یا اضطراب ندارند، درد‌های طاقت فرسای بیشتری از نظر قلبی و تنفسی دارند. همچنین کمردرد در میان افراد دچار اختلالات خلقی یا اضطرابی شایع است. دلیلش هم این است که افراد افسرده، عادت به پایین انداختن شانه‌ها دارند که منجر به کمردرد می‌شود.
۳. مشکلات معده
بین مشکلات گوارشی- نفخ و یبوست و سندرم روده‌ی تخریک پذیر و ... - و افسردگی نیز ارتباط وجود دارد. روده نسبت به وضعیت روحی واکنش نشان می‌دهد. همچنین سلول‌های عصبی موجود در روده‌ی شما، ۸۰ تا ۹۰ درصد سروتونین بدن تان را تولید می‌کنند. سروتونین، یک فرارسان ِ. عصبی ِ. بهبود دهنده‌ی خلق و خوست.
ضمنا افراد افسرده بیشتر به غذا‌های بسیار شیرین تمایل دارند که موجب التهاب مغز شده و تعادل باکتری‌های خوب و بد را در روده بهم می‌زند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ توسط دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه استنفورد انجام شد اینطور اعلام می‌کند که برخی از بیماری‌های روانشناسی مانند افسردگی بیشتر می‌توانند نتیجه‌ی اختلالات معدی و روده‌ای مانند سندرم روده‌ی تحریک پذیر باشند تا علت آن.
مطالعه دیگری هم که در سال ۲۰۱۴ صورت گرفته و نتایج آن در سالنامه‌ی روده شناسی منتشر شد گزارش می‌دهد، اضطراب و افسردگی هر دو به سندرم روده‌ی تحریک پذیر و کولیت زخمی مربوط هستند. یک ارتباط دیگری که بین این اختلالات روانشناسی و ناهنجاری‌های گوارشی وجود دارد این است که بیماری‌های روده‌ای و معده‌ای مزمن می‌توانند روی رفتار‌های روانی – اجتماعی اثر بگذارند. در مطالعه‌ی جدیدتری که در سال ۲۰۱۶ انجام شده و در PLOS ONE منتشر شد، محققان اطلاعات مربوط به ۶۴۸۳ نوجوان آمریکایی را تجزیه و تحلیل کرده و دریافتند کودکان و نوجوانانی که سابقا از ناهنجاری‌های روحی خاصی رنج می‌برده اند، به دفعات بیشتری دچار بیماری‌های جسمی می‌شوند.
۴. مشکلات پوستی
هورمون‌های استرس به پوست آسیب می‌زنند. افسردگی باعث افزایش سطح هورمون کورتیزول می‌شود بنابراین مشاهده‌ی مشکلات پوستی در میان افراد مبتلا به افسردگی، شایع است. حتی افسردگی می‌تواند بیماری های، چون اگزما، پسوریازیس و آکنه را تشدید کند.
بنا به گزارشی از Dermatologic Clinics، تقریبا ۳۰ درصد از بیماران پوستی، دچار اختلالات روانپزشکی هستند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ نشان داد افسردگی و اضطراب در میان بیماران مبتلا به پسوریازیس، درماتیت آتوپیک، اگزمای دست و زخم‌های پا شایع است. ارتباط بین افسردگی و مشکلات پوستی ممکن است به دلیل خودنادیده انگاری باشد که از پیامد‌های معمول در افسردگیست.
۵. میگرن
سردرد‌ها و میگرن هم مانند درد‌های مزمن، با افسردگی مرتبط هستند. هر چند افسردگی می‌تواند منجر به میگرن شود، اما خود ِ. افسردگی یک علامت شایع در افراد مبتلا به سردرد‌های میگرنی است. میگرن می‌تواند دلیل ِ. پنهان ابتلا به اختلالات خلق و خو مانند افسردگی باشد و یا برعکس. این ارتباط مخصوصا در افرادی که تجربه‌ی میگرن همراه با هشداردهنده‌ی حسی (آئورا) هستند، قوی‌تر است؛ آئورا، دیدن جرقه‌های نور، نقاط کور و یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پا‌ها حین یک حمله‌ی میگرن است.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ در نشریه‌ی سردرد و درد منتشر شد گزارش می‌دهد آن‌هایی که دچار میگرن همراه با آئورا هستند، بیشتر از کسانی که میگرن بدون آئورا را تجربه می‌کنند، در معرض افسردگی هستند.
۶. مشکلات خواب
افسردگی می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات مربوط به خواب را به بار بیاورد، شامل مشکل در به خواب رفتن، مشکل در خواب مستمر و خواب آلودگی در طول روز. افسردگی اغلب همراه با کمبود انرژی و احساس گیج کننده‌ی خستگی است که می‌تواند جزو ناتوان کننده‌ترین علامت‌های افسردگی باشد. نکته‌ی عجیبی که وجود دارد این است که با وجود اینکه ممکن است خیلی احساس خستگی و خواب آلودگی کنید، اما خواب تان کیفیت خوبی نداشته باشد.
نداشتن خواب با کیفیت و آرامشبخش می‌تواند موجب اضطراب شده و بیماری تان را بدتر کند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۸ انجام شد گزارش می‌دهد، ناآرامی‌ها و شوریدگی‌های ذهنی و عینی در افسردگی بسیار شایع هستند که آزاردهنده، فرسوده کننده و معمولا درمان نشده باقی می‌مانند. اختلالات خواب بیانگر تغییراتی در عملکرد فرارسان‌های عصبی در مغز هستند که آسیب‌های چشمگیری به کیفیت زندگی وارد می‌کنند.
۷. درد قفسه سینه
درد قفسه سینه، علامتی معروف در بیماری‌های قلبی است. اما چیزی که خیلی از افراد نمی‌دانند این است که درد قفسه سینه، با افسردگی ارتباط دارد و برعکس. افسردگی می‌تواند روی ریتم قلب اثر بگذارد، فشار خون را بالا ببرد و انسولین را افزایش بدهد، کلسترول و هورمون استرس را هم افزایش بدهد.
مطالعه‌ای در سال ۱۹۹۸ انجام شد نشان داد افسردگی بالینی می‌تواند یک ریسک فاکتور غیروابسته برای بیماری عروق کرونری، ده‌ها سال بعد از شروع افسردگی بالینی باشد. افراد افسرده، یک سیستم استرس بیولوژیکی اختلال گر دارند که توصیه می‌شود افراد دچار افسردگی شدید، آزمایشات مربوط به بیماری‌های قلبی و عروقی را حتما انجام بدهند. همچنین مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ نشان دریافت، آن‌هایی که دچار نارسایی‌های قلبی هستند و افسردگی متوسط یا شدید دارند، در مقایسه با آن‌هایی که افسردگی ندارند، چهار برابر بیشتر در معرض مرگ زودرس اند.
۸. مشکلات دهان و دندان
افسردگی می‌تواند روی سلامت دهان و دندان‌ها نیز اثر بگذارد که عموما به دلیل عدم رعایت کافی بهداشت و مراقبت‌های فردی است که از پیامد‌های افسردگی می‌تواند باشد. محققان دریافتند افسردگی و اضطراب موجب از دست دادن دندان می‌شود.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ انجام شد توصیه کرده است امروزه روانشناسان باید از عواقب رژیم غذایی نامناسب و دارو‌های روانپزشکی که بیماران دچار افسردگی مصرف می‌کنند آگاه باشند و اقدامات لازم برای بررسی وضعیت بهداشت دهان و دندان را انجام دهند.
